Als aspirant Eexter werd mij door mijn ega geadviseerd om zeker een keer de Etstoel in Anloo mee te maken. Anloo was (en is) 1 uur gaans van Eext, uitgaand van vervoer per benewagen.
De Etstoel was sinds begin 15e eeuw verantwoordelijk voor de rechtspraak in Drenthe. De Etstoel bestond uit de Drost (voorzitter) en 24 Etten, 4 uit elk van de zes dingspelen. De Etstoel hield drie keer per jaar een zitting, lotting genoemd. De eerste twee lottingen van het jaar vonden plaats in Rolde, de laatste in de Magnuskerk in Anloo, op 19 augustus, de feestdag van Sint Magnus (tot 1632, daarna ging de Etstoel naar Assen). Deze lotting werd dan ook de Magnuslotting genoemd.
Voor mij als Stadjer (Groninger dus) was het Oostermoer Feest een fascinerende belevenis. Een hele week lang was Eext omgetoverd in schouwspel waarbij de straten versierd waren en vonden er dagelijks evenementen plaats in het teken van de Oostermoer, waarbij het agrarisch aspect niet geheel onbelicht is gebleven. Prachtig is de saamhorigheid op straatniveau in de voorbereiding en tijdens het feest. Dergelijke saamhorigheid vind je niet veel in de stad…
Vuur is één van de zaken die het jongetje in mij doet ontwaken. Zo’n 40 jaar geleden ging dit jongetje met z’n vriendjes tussen kerst en oud en nieuw kerstbomen verzamelen om deze op oudjaarsavond onder toeziend oog (en afgewerkte olie en dito autobanden) van zijn vader in de hens te steken. De lezer begrijpt dat tegen het paasweekend met het groeien van de berg snoeiafval op de hoek van de Torenweg en Wallakkers het hart van dit jongetje sneller gaat kloppen. Een foto reportage…
De wat minder jonge generaties zullen ze wellicht nog meegemaakt hebben op de lagere school: de schoolplaat. In de tijd van voor de digiborden, Prezi’s en Cahoot was dit de enige vorm van aanschouwelijk onderwijs (afgezien van wat ‘mijn’ meneer de Vries van klas 4 ons leerlingen bood door ons onder schooltijd mee te nemen de stad in, voor een bezoek aan de Prinsentuin of het beklimmen van de Martinitoren). Nu wil het feit dat mijn gepensioneerde vader zich ontwikkeld heeft tot een autoriteit op het terrein van de schoolplaat.
Welnu, mijn escapades richting Eext waren voor hem voldoende aanleiding om mij attent te maken op twee schoolplaten waar het dorp Eext op voorkomt. Beide zijn uitgegeven door J.B. Wolters te Groningen en geschilderd door Bernardus Bueninck. Van deze illustrator is bekend dat hij nauwkeurig schilderde zonder al te veel ‘dichterlijke vrijheden’. Daarom is het interessant om te kijken waar de platen geschilderd zijn.
Eén van de eerste dingen die me opviel in Eext is dat de nachten donker zijn. Zo donker dat de melkweg zichbaar is als het helder is. Op een zomernacht in augustus 2020 samen naar de Perseïden kijken was fenomenaal. Reden te meer om er in de nacht met de camera op uit te gaan.
Melkweg boven D14, december 2021
De foto komt beter tot zijn recht in full-size, op een zwarte achtergrond.
Drenthe kent goed onderhouden Mountain Bike routes. Eext ligt midden tussen een aantal Mountbike Trails in en is dus een prima uitvalsbasis voor de mountain biker. Niet alleen de trails zijn goed te fietsen, de bossen ten zuiden van Eext zijn redelijk aaneengesloten en hoofdzakelijk van Staatsbosbeheer (met uitzondering van Drouwenerzand). Staatsbosbeheer staat fietsen in het bos toe. Het is mogelijk behoorlijke tochten te maken alleen door het bos.
MTB Gieten-Gasselte
MTB Gieten-Gasselte krijgt met recht 4 sterren op mtbroutes.nl. Het is met 32 kilometers door het bos een stevige uitdaging. De route bestaat hoofdzakelijk uit single trail, met de nodige variatie. Zo worden de heuvels rond het Gasselterveld beklommen. De hoogste is ook te skippen via short-cut. Het Bult’npad is een van de plekken met kleine heuveltjes die sprongen mogelijk maakt. De droge sloten op de route worden niet ontzien. Eind 2021 is een nieuwe dijk opgeworpen in het westelijk deel van de route. De route is over het algemeen snel, zeker het westelijk deel. Een Strava traject ontbreekt niet. Voor mij één van de mooiste routes. Als aspirant Eexter ben ik in de gelegenheid de route op diverse momenten en in diverse jaargetijden te fietsen en dat is een waar feest. In de zomer vaak ‘s avonds, in het weekend liefst vroeg of aan het eind van de middag, wanneer de kuddes MTBers de trail verlaten hebben.
Vanuit Eext is deze het best te starten vanaf de Stationsstraat, nabij Eexterhalte.
Rond Eext vind je diverse hunebedden. D14 bij Eexterhalte, D11 in het Evertsbos, D12 is een klein bedje aan de Walakkersweg. Het meest bijzondere hunebedje is wel D13 nabij de Stationsweg. Dit hunebedje ligt nog in de oorspronkelijke heuvel, waar het rond 1735 is ontdekt. In tegenstelling tot andere hunebedden zijn de stenen dicht tegen elkaar aan geplaatst en was de ruimte te betreden via een trapje; het wordt daarom ook wel trafgraf genoemd.
Johannes van Lier uit Assen heeft hier in 1756 onderzoek gedaan en heeft dit in één van de eerste archeologische verslagen van Nederland vastgelegd: De ‘Oudheidkundige brieven‘ uit 1760. Hierin merkt hij het bouwwerk aan als grafkelder. D13 staat daarom al vanaf de eerste topografische kaarten als zodanig aanmerkt.
Prent uit Johannes van Lier, Oudheidkundige Brieven 1760. 1 De korenmolen van Eext, 2 Borger, 3 Rolde en 4 D14 bij Eexterhalte
Landkaarten hebben een onweerstaanbare aantrekkingskracht op mij. Bij een bezoek aan onbekend gebied is het eerste dat ik doe: topografische kaarten regelen. Niet alleen om routes uit te zetten maar ook voor het ontdekken van interessante kenmerken in het landschap. Als je daarnaast goede historische kaarten hebt dan kun je ook de ontwikkeling van het landschap zien. Zo heb ik ‘ontdekkingstochten’ ondernomen op Curacao aan de hand van de Werbata kaart uit 1910, van niet heel erg lang na de koloniale periode.
In een periode waarin alles gedigitaliseerd wordt zijn blijkt er een rijkdom te zijn aan kaartmateriaal waarop de omgeving van Eext natuurlijk niet ontbreekt. Aandacht voor twee bijzondere websites.
In de periode voor de fotografie (uitgevonden rond 1825) zijn we afhankelijk van schilders en tekenaars als we een beeld willen krijgen van de omgeving. Egbert van Drielst was zo’n schilder. Oorspronkelijk kwam hij uit Groningen maar hij verhuisde in 1765 naar Amsterdam. Drenthe en met name Eext had blijkbaar een warm plekje in zijn hart (en hij is niet de enige Groninger), want hij keerde er steeds naar terug. Onderstaande platen laten de omgeving van Eext zien in die periode.
